Materi Bahasa Jawa kelas 12

Pendhidhikan Moral


      Perangane serat wedhatama kang pungkasan , anggitane KGPAA Mangkunegara IV yaiku Pupuh kinanthi.ing wulangan iki pupuh kinanthi mengko arep didhudhah banjur digathuk-gathukake karo kahanane bangsa Indonesia ing jaman saiki. Tembung kinanthi iku saka tembung kanthi oleh seselan in. Seselan in iki tegese padha karo ater-ater di-. Dadi , kinanthi tegese dikanthi,dituntun,digandheng,utawa diarahake.

A. Maca, nanggapi lan nitik guru gatra, guru lagu, lan guru wilangan teks Serat wedhatama pupuh kinanthi .

    Kinanthi

Marma den taberi kulup,

angulah lantiping ati,  

rina wengi den anedya,

pandak-panduking pambudi,

mbengkas kahardaning driya,

supadya dadya utami.

✓ Pupuh kinanthi ing serat wedhatama ngemot tembang cacahe 19 pada (bait). Sapada tembang kinanthi kiwa iki kawiwitan saka tembung marma tekan tembung utami.

✓Guru gatra saben sapadane tembang kinanthi ana 6 gatra utawa larik.

✓Guru lagune tembang kinanthi yaiku: u,i,a,i,a,lan i.

✓Guru wilangane tembang kinanthi iku: 8,8,8,8,8, lan 8.

✓Supaya gampang dieling-eling , guru wilangan lan guru lagune tembang kinanthi, biasane ditulis:8u,8i,8a,8i,8a, lan 8i.

B. Mbedah perangane serat wedhatama pupuh kinanthi.

  Kaya kang diandharake ing duwur, tembang kinanthi iku dibangun saka larikan-larikan kang diarani guru gatra cacahe enem gatra. Aturan iku gegayutan Karo guru gatra, guru wilangan, lan guru lagi.

C. Ngarang cakepan tembang kinanthi.

  Ngarang tembang kinanthi iku kudu manut aturane kang gumathok. Supaya bisa nulis cakepan tembang kinanthi , wiwitana kanthi gawe ukara bebas! ukara bebas mau banjur dicocogake guru gatra, guru wilangane, lan luru lagune. Cara-cara iku bisa kanthi tetimbangan purwakanthi swara, purwakanthi sastra, yogyaswara, baliswara, dada nama, tembung saroja, lan sapanunggale.

Sumber : Gegaran Nyinau Bahasa Jawa 3 kelas XII SMA/SMK/MA.